Sakrament pokuty
Pokuta, czy też dokładniej sakrament pokuty i pojednania to kolejny z sakramentów, który wyróżnić można w kościele katolickim, anglikańskim oraz prawosławnym. W przypadku kościoła katolickiego ma on na celu wymazanie grzechów osoby wiernej przez duchownego. W przypadku kościołów protestanckich natomiast spowiedź przed obliczem księdza jest odrzucana i ludzie spowiadają się ze swoich grzechów podczas spowiedzi powszechnej, bezpośrednio przed obliczem Boga. Z sakramentem tym związana jest cała otoczka liturgiczna oraz ustalenia prawa kościelnego. Katechizm podaje warunki, które trzeba spełnić przed przyjęciem tego sakramentu tak aby był on ważny i spełniony w pełnym calu. Pierwszy z tych punktów to konieczność wykonania rachunku sumienia, następnie żałowania swoich win, przyjęcia postanowienia poprawy, odbycia szczerej spowiedzi i następnie pokuty, czyli oddania zadośćuczynienia Bogu. Obecnie spowiedź jest jednym z nielicznych sakramentów, który przyjmowany jest przy tak dużej częstotliwości (podobnie z resztą jak eucharystia). W historii kościoła było jednak inaczej, wcześniej do sakramentu pokuty przystępowano tylko raz, przeważnie w połowie życia, czy też w momencie zagrożenia śmiercią. Z czasem kościół jednak zaczął propagować częstsze przystępowanie do spowiedzi i komunii, między innymi poprzez tradycję pierwszych piątków miesiąca. Wracając jeszcze na chwilę do spraw formalnych związanych z sakramentem pokuty, spowiednika podczas spowiedzi usznej obowiązuje tajemnica spowiedzi. Nie ma więc on prawa rozmawiania o grzechach osób spowiadanych z innymi osobami.
Historia sakramentu pokuty
W przypadku starożytnego kościoła kwestia samej pokuty oraz praktyk z nią powiązanych nie była regulowaną. W trzecim wieku naszej ery rozpowszechniony został zwyczaj jednorazowego korzystania z sakramentu spowiedzi świętej, któremu poddawano się przeważnie przed śmiercią razem z sakramentem namaszczenia chorych. Z obszarów wyspo brytyjskich w wieku szóstym na inne tereny europy rozpowszechnił się jednak zwyczaj wielokrotnej pokuty i spowiedzi. Rozwój prywatnej spowiedzi i ustanowienie jej równej do spowiedzi powszechnej przypadł na czasy papieża Grzegorza Wielkiego. W wieku trzynastym czwarty sobór laterański wprowadził obowiązujące cały czas przepisy dotyczące właśnie pokuty, między innymi obowiązek spowiedzi przynajmniej raz w roku w czasie okresu wielkanocnego oraz tajemnicę spowiedzi, którą musi zachowywać duchowny. Konfesjonały, które dzisiaj są tak popularnymi wprowadzono jednak o wiele później, a mianowicie w wieku szesnastym.
Podstawy biblijne
W przypadku teologii kościoła katolickiego główną podstawą biblijną samego sakramentu spowiedzi świętej jest ewangelia Jana, w której Chrystus nadaje swoim uczniom, chodzi tutaj o apostołów, moc odpuszczania i zatrzymywania ludzkich grzechów. Najważniejszą częścią spowiedzi jest samo wyznanie grzechów oraz otrzymanie następnie rozgrzeszenia, będzie to stanowiło także swojego rodzaju przewodnictwo i nakierunkowanie jeśli chodzi o sprawy naszego własnego sumienia. W praktyce sakrament ten realizuje się w konfesjonale, choć wcale nie musi tak być, co będzie miało za zadanie oddzielenie penitenta, czyli osoby wyznającej grzechy i kapłana sakramentu udzielającego od reszty wiernych i tym samym ma na celu zapewnienie dyskrecji, ale przede wszystkim tajemnicy spowiedzi. Dla ważności tego sakramentu obok samego wyznania grzechów i zastosowania odpowiedniej formuły i gestów liturgicznych niezbędną jest skrucha, czyli prawdziwy żal za swoje grzechy i mocne postanowienie poprawy. Ksiądz dodatkowo zadaje pokutę za grzechy, przeważnie jest to modlitwa w różnych formach. W przypadku zbiorowego zagrożenia życia kapłan ma możliwość udzielenia zbiorowego rozgrzeszenia, inaczej zwane to jest absolucją zbiorową, możliwy jest także udział pośrednika pomiędzy osobą wierzącą, a kapłanem, może to być między innymi tłumacz. Pośrednika w tym przypadku będzie jednak obowiązywała także tajemnica spowiedzi. Sakrament ten obok eucharystii jest jednym z częściej przyjmowanych przez ludzi wierzących.